Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

prudentiae N F

  • 1 prūdentia

        prūdentia ae, f    [prudens], a foreseeing: futurorum.— Acquaintance, knowledge, skill, professional learning: civilis, statesmanship: iuris publici: iuris civilis, N.: verbosa simulatio prudentiae: cani rectoris, Iu.— Sagacity, good sense, intelligence, prudence, practical judgment, discretion: hominis mira: quae vestra prudentia est: vivendi ars est prudentia: rerum fato prudentia maior, V.: si ratio et prudentia curas aufert, H.
    * * *
    discretion; good sense, wisdom; prudence; foresight

    Latin-English dictionary > prūdentia

  • 2 arma

        arma ōrum, n    [1 AR-], implements, outfit, instruments, tools: cerealia, for making bread, V.: (coloni) operis, O.: omne genus: armorum, Cs.: Conligere arma iubet, the ship's tackle, V.—Armor fitted to the body, defensive armor (the shield, coat of mail, helmet, etc.): arma his imperata, galea, clipeum, ocreae, lorica, omnia ex aere, L.: auro caelata, L.: Lausum super arma ferre, on his shield, V.: caelestia, quae ancilia appellantur, L.: se collegit in arma, covered with his shield, V. — In gen., implements of war, arms, weapons: alia ad tegendum, alia ad nocendum: belli, T.: pugnis, dein... Pugnabant armis, H.: arma capere: ferre posse, Cs.: aptare, L.: induere, O.: armis accingi, V.: vocare ad arma: ad arma concurri, Cs.: armis uti: in armis esse, under arms, Cs.: cum alquo armis dimicare, N.: deponere, Cs.: amittere, V.: deripere militibus, H.: ad bellum polliceri, L.: armorum atque telorum portationes, S. — Fig., means of protection, defence, weapons: prudentiae: mihi Stertinius arma (i. e. praecepta) dedit, H.: contra Borean, i. e. covering, O.: quaerere conscius arma, i. e. ways of attacking me, V.: silent leges inter arma, in war: cedant arma togae: externa erat, foreign, L.: civilia, Ta.: inferre Italiae, N.: ad horrida promptior arma, O.: compositis armis, H.: Arma virumque cano, V.: in arma feror, battle, V.—A side, party in war: isdem in armis fui.—Soldiers, troops: nostro supplicio liberemus Romana arma, L.: machina Feta armis, V.: auxiliaria, auxiliary troops, O.

    Latin-English dictionary > arma

  • 3 impertiō (inp-)

        impertiō (inp-) īvī, ītus, īre    [in+partio], to share with, give a part, communicate, bestow, impart: si quid novisti rectius istis, Candidus imperti, H.: oneris mei partem nemini: aliquid tibi sui consili: tibi multam salutem, salutes thee heartily: talem te et nobis impertias, wouldst show: aliis gaudium suum, L.—To bestow, direct, assign, give: unum diem festum Marcellis: aliquid temporis huic cogitationi, devote: nihil tuae prudentiae ad salutem meam: huic plausūs maximi a bonis impertiuntur.—To take as a partner, cause to share, present with: salute Parmenonem, T.: doctrinis, quibus puerilis aetas impertiri debet, N.

    Latin-English dictionary > impertiō (inp-)

  • 4 inānis

        inānis e, adj.    with comp. and sup, empty, void: vas: domum reddere inanem: naves (opp. onustae), Cs.: naves, dismantled: tumulus, cenotaph, V.: sepulchrum, O.—Void, stripped, deserted, abandoned, unoccupied: civitas: egentes inanesque discedere, empty-handed: equus, without a rider: Absint inani funere neniae, without a corpse, H.: venter, hungry, H.: quod inani sufficit alvo, Iu.: laeva, without rings, H.: litterae, empty: paleae, light, V.: corpus, lifeless: galea, i. e. harmless, V.: umbra, O.: verba, a semblance of speech, V.: Gaurus (an extinct volcano), Iu.: epistula inanis aliquā re utili: ager centum aratoribus inanior est, less populous by: Sanguinis pectus inane, O.: lymphae dolium, H.—Fig., empty, useless, worthless, vain, unprofitable: Laborem inanem capit, T.: honesti inane nomen esse: elocutio: damnatus inani iudicio, Iu.: minae: multae res, ut gloria, unsubstantial: causas nectis inanīs, pretexts, V.: simulatio, Cs.: fama, unfounded, V.: Tempus, leisure, V.: omnia plena consiliorum, inania verborum, poor in words: quae inanissima prudentiae reperta sunt.—Of persons, vain, puffed up, worthless, petty: homo, S.: inanīs Hoc iuvat, empty heads, H.: animus: inaniora ingenia, L.
    * * *
    inanis, inane ADJ
    void, empty, hollow; vain; inane, foolish

    Latin-English dictionary > inānis

  • 5 possessiō

        possessiō ōnis, f    [SED-], a taking possession of, seizing, occupying, taking: bonorum: regni, L.: mittere in possessionem, send to take possession.— A possessing, holding, possession, occupation: certā re et possessione deturbari: in possessionem proficisci, to come into possession: bonorum: possessionem tradere, Cs.: tenere, N.— A thing possessed, possession, property, estate: id genus possessionum: trans Rhodanum possessiones habere, Cs.: urbanae, N.: aes alienum ex possessionibus solvere, S.—Fig., possession: prudentiae doctrinaeque.
    * * *
    possession, property

    Latin-English dictionary > possessiō

  • 6 vacuus

        vacuus adj. with sup.    [cf. vaco], empty, void, unoccupied, vacant, free, clear, devoid of, without: castra, Cs.: Perque domos Ditis vacuas, V.: Aëra per vacuum ferri, V.: Acerrae, unpeopled, V.: agri, deserted, V.: partem aedium vacuam fecere, L.: aula, H.: equi, riderless, L.: lectus, O.: ossa vacuis exsucta medullis, Iu.: gladium vaginā vacuum in urbe non vidimus: defensoribus moenia, L.: cultoribus agri, O.: Messana ab his rebus: oppidum ab defensoribus, without, Cs.: ager frugum vacuus, S.—As subst n., an empty space, vaeant place, void, vacuity: in vacuum poterunt se extendere rami, V.: per vacuum incurrere, H.— Fig., free, freed, clear, devoid of, without: animus per somnum sensibus et curis vacuus: Crimine nox vacua est, O.: hora nulla vacua a furto reperietur: ab odio, S.: censores vacui ab operum locandorum curā, L.: vacuas caedis habete manūs, O.: operum vacuus, H.: cum domos vacuas novo matrimonio fecissent, L.—Free from labor, without business, at leisure, idle, clear, disengaged, unoccupied, not engrossed: quoniam vacui sumus, dicam: si es animo vacuo, expone: pedibus vacuis terere Porticum, O.: Cetera, quae vacuas tenuissent carmine mentes, V.: Rutilius animo vacuus, i. e. undisturbed, S.: Qui (te) semper vacuam sperat, i. e. heart-free, H.: Nec rursus iubeo, dum sit (domus Augusti) vacuissima, quaeras, i. e. till it is absolutely at leisure, O.—Of places, quiet, peaceful, undisturbed (poet.): Tibur, H.: tonsoris in umbrā, H.: mare, unguarded, Ta.—Of time, free, vacant, disengaged, leisure: vacuos dies habere: vacuam noctem operi dedere, L.—Of women, free, unmarried, single: Hersilia, i. e. widowed, O.: Elige de vacuis, among the single, O.—Of possessions, free, vacant, without occupant, unappropriated: possessio regni, Cs.: prudentiae doctrinaeque possessio: sese praedia vacua filio traditurum: Syriam provinciam vacuam tum morte Atilii Rufi, Ta.—As subst n.: si quis casus puerum egerit Orco, In vacuum venias, into the vacant property, H.—Empty, vain, worthless: tollens vacuum plus nimio Gloria verticem, H.
    * * *
    vacua, vacuum ADJ
    empty, vacant, unoccupied; devoid of, free of

    Latin-English dictionary > vacuus

  • 7 verbōsus

        verbōsus adj. with comp.    [verbum], full of words, wordy, verbose: simulatio prudentiae: verbosior epistula: id quod verbosius dicitur, Ct.
    * * *
    verbosa, verbosum ADJ
    verbose; copious

    Latin-English dictionary > verbōsus

  • 8 adscisco

    a-scisco ( adsc-, Lachm., Baiter, Dietsch, Weissenb., K. and H., Halm in Tac.; asc-, Merk., Kayser, Rib., Halm in Nep.), īvi (in ante-class. and class. Lat. never ii), ītum, 3, v. a.
    I.
    A.. Lit., to take or receive a thing with knowledge (and approbation), to approve, receive as true:

    cum jussisset populus Romanus aliquid, si id ascivissent socii populi ac Latini, etc.,

    Cic. Balb. 8, 20:

    quas (leges) Latini voluerunt, asciverunt,

    id. ib. 8, 20, §

    21: quibus (scitis) adscitis susceptisque,

    id. Leg. 2, 5:

    tu vero ista ne adsciveris neve fueris commenticiis rebus assensus,

    id. Ac. 2, 40, 125:

    ne labar ad opinionem, et aliquid adsciscam et comprobem incognitum,

    id. ib. 2, 45, 138.—
    B.
    Of persons, to receive or admit one in some capacity ( as citizen, ally, son, etc.):

    dominos acrīs adsciscunt,

    Lucr. 5, 87; 6, 63:

    perficiam ut hunc A. Licinium non modo non segregandum, cum sit civis, a numero civium, verum etiam, si non esset, putetis asciscendum fuisse,

    Cic. Arch. 2 fin.; cf. id. Balb. 13:

    [aliā (civitate) ascitā],

    Nep. Att. 3, 1 Halm:

    Numam Pompilium... regem alienigenam sibi ipse populus adscivit eumque ad regnandum Romam Curibus adscivit,

    Cic. Rep. 2, 13:

    aliquem patronum,

    id. Pis. 11, 25:

    socios sibi ad id bellum Osismios, etc., adsciscunt,

    Caes. B. G. 3, 9, 10; so id. ib. 1, 5, 4:

    socius adscitus,

    Sall. C. 47, 1:

    aliquem ducem, Auct. B. Alex. 59, 2: qui non asciverit ultro Dardanium Aenean generumque acceperit urbi,

    Verg. A. 11, 471:

    gener inde provecto annis adscitus,

    Liv. 21, 2; so Tac. H. 1, 59:

    ascivit te filium non vitricus, sed princeps,

    Plin. Pan. 7, 4:

    tribuni centurionesque adsciscebantur,

    Tac. H. 2, 5 fin.:

    aliquem successorem,

    Suet. Tib. 23 fin. al.—In the histt. also with in (in civitatem, societatem, senatum, nomen, etc.):

    adsciti simul in civitatem et patres,

    Liv. 6, 40, 4:

    simul in civitatem Romanam et in familias patriciorum adscitus,

    Tac. A. 11, 24:

    aliquem in numerum patriciorum,

    id. ib. 11, 25:

    inter patricios,

    id. Agr. 9:

    Chauci in commilitium adsciti sunt,

    id. A. 1, 60:

    aliquem in penates suos,

    id. H. 1, 15:

    aliquem in nomen,

    id. A. 3, 30; Suet. Claud. 39:

    aliquem in bona et nomen,

    id. Galb. 17.—
    II.
    Transf., in gen., to take or receive a person to one's self; of things, to appropriate to one's self, adopt (diff. from adjungere and assumere, by the accessory idea of exertion and mediation, or of personal reflection; cf. Herz. ad Caes. B. G. 3, 9, 10; Sall. C. 24, 3).
    1.
    Of persons:

    nemo oppressus aere alieno fuit, quem non ad hoc incredibile sceleris foedus asciverit,

    Cic. Cat. 2, 4 fin.:

    exsulibus omnium civitatium ascitis, receptis latronibus, etc.,

    Hirt. B. G. 8, 30:

    eā tempestate plurimos cujusque generis homines adscivisse dicitur,

    Sall. C. 24, 3:

    Veientes re secundā elati voluntarios undique ad spem praedae adsciverunt,

    Liv. 4, 31, 3; Tac. H. 2, 8:

    in conscientiam facinoris pauci adsciti,

    id. ib. 1, 25.— Poet.: asciscere for asciscere se or ascisci, to join or unite one's self to one (cf.. Accingunt omnes operi, Verg. A. 2, 235):

    ascivere tuo comites sub numine divae centum omnes nemorum,

    Grat. Cyn. 16.—
    2.
    Of things: Quae neque terra sibi adscivit nec maxumus aether, which neither the earth appropriates to itself nor etc., Lucr. 5, 473: Jovisque numen Mulciberi adscivit manus, Att. ap. Cic. Tusc. 2, 10, 23:

    sibi oppidum asciscere,

    Cic. Verr. 2, 4, 10:

    Ceres et Libera... quarum sacra populus Romanus a Graecis ascita et accepta tantā religione tuetur, etc.,

    id. ib. 2, 5, 72; so id. Har Resp. 13, 27; Ov. M. 15, 625 Heins., where Merk. reads acciverit (cf. Web. ad Luc. 8, 831):

    peregrinos ritus,

    Liv. 1, 20:

    Spem si quam ascitis Aetolum habuistis in armis,

    Verg. A. 11, 308:

    opimum quoddam et tamquam adipatae dictionis genus,

    Cic. Or 8, 25: nova (verba) adsciscere, * Hor. Ep. 2, 2, 119:

    quod ipsa natura adsciscat et reprobet,

    Cic. Fin. 1, 7, 23 (B. and K., sciscat et probet):

    adsciscere aut probare amicitiam aut justitiam,

    id. ib. 3, 21, 70; id. Leg. 1, 11:

    illa, quae prima sunt adscita naturā,

    id. Fin. 3, 5, 17 (cf. Beier ad Cic. Off. 3, 3, 13, p. 203): hanc consuetudinem [p. 172] lubenter ascivimus, id. Brut. 57, 209. —
    3.
    Sibi, like arrogo, to assume or arrogate something to one's self (very rare):

    eos illius expertes esse prudentiae, quam sibi asciscerent,

    Cic. de Or. 1, 19, 87:

    eloquentiae laudem uni sibi,

    Tac. A. 14, 52; cf. Cic. Dom. 36, 95.—
    * B.
    To order, decree, or approve also or further, = etiam sciscere:

    alterum (genus sacerdotum) quod interpretetur fatidicorum et vatium ecfata incognita, quae eorum senatus populusque adsciverit,

    Cic. Leg. 2, 8, ubi v. Moser.— ascītus, P. a. (opp. nativus, innatus, insitus), derived, assumed, foreign:

    in eo nativum quemdam leporem esse, non ascitum,

    Nep. Att. 4, 1 Halm:

    proles,

    Stat. S. 1, 1, 23;

    genitos esse vos mihi, non ascitos milites credite,

    Curt. 10, 3, 6:

    nec petit ascitas dapes,

    Ov. F. 6, 172.

    Lewis & Short latin dictionary > adscisco

  • 9 antiquitas

    antīquĭtas, ātis, f. [antiquus], the quality of being antiquus, age, antiquity (class., but only in prose).
    I.
    In gen.:

    antiquitas generis,

    Cic. Font. 14, 31; so Nep. Milt. 1, 1:

    non vestra (urbs) haec est, quae gloriabatur a diebus pristinis in antiquitate suā?

    Vulg. Isa. 23, 7.—
    II.
    Spec., ancient time, antiquity.
    A.
    Lit.:

    fabulae ab ultimā antiquitate repetitae,

    Cic. Fin. 1, 20, 65:

    habet ut in aetatibus auctoritatem senectus, sic in exemplis antiquitas,

    id. Or. 50, 169:

    antiquitas dat dignitatem verbis,

    Quint. 8, 3, 24; Suet. Ner. 38 al.—
    B.
    Meton.
    1.
    The occurrences of antiquity, the history of ancient times, antiquity:

    tenenda est omnis antiquitas,

    Cic. de Or. 1, 5, 18:

    memoria antiquitatis,

    id. Brut. 59, 214:

    antiquitatis iter,

    id. de Or. 1, 60, 256 al.:

    antiquitatis amator,

    Nep. Att. 18, 1 Bremi and Dähne; cf. id. ib. 20 al.—In plur., a title of historical or archœological works, antiquities; cf. Plin. praef.; Gell. 5, 13:

    Varro in antiquitatibus rerum humanarum scripsit, etc.,

    id. 11, 1 et saep. —
    2.
    Men of former times, the ancients:

    errabat multis in rebus antiquitas,

    Cic. Div. 2, 33; cf. Hand, Wopk. Lectt. Tull. p. 209; Cic. Leg. 2, 11, 27:

    antiquitas melius ea, quae erant vera, cernebat,

    id. Tusc. 1, 12, 26:

    fabulose narravit antiquitas,

    Plin. 12, 19, 42, § 85; 19, 4, 19, § 1 al.—
    3.
    The condition [p. 133] or state of former times (eccl. Lat.):

    Et soror tua Sodoma et filiae ejus revertentur ad antiquitatem suam,

    Vulg. Ezech. 16, 55 ter.
    II.
    Esp., with the access. idea of moral excellence (cf. antiquus, II. C.), the good old times, the honesty of the good old times, integrity, uprightness, etc.:

    P. Rutilius documentum fuit virtutis, antiquitatis, prudentiae,

    Cic. Rab. Post. 10:

    his gravissimae antiquitatis viris probatus,

    id. Sest. 3:

    haec plena sunt antiquitatis,

    id. Planc. 18, 45; Sall. H. Fragm. ap. Serv. ad Verg. G. 2, 209:

    exemplar antiquitatis,

    Plin. Ep. 5, 15, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > antiquitas

  • 10 arma

    arma, ōrum, n. ( gen. plur. armūm, Pac. ap. Cic. Or. 46, 155; Att. ap. Non. p. 495, 23, considered by Cic. in the connection armūm judicium as less correct than armorum) [cf. ARÔ, arariskô = to fit; arthron = joint; harmos = armus = joint, shoulder; artaô = artio, arto = to fit, to fit in closely; artios = fit, exact; artus = close, narrow; ars (artis) = the craft of fitting things; artifex, artificium; Goth. arms = O. H. Germ. aram = Engl. arm; Sanscr. ar = to hit upon, attain; aram = fit, fast; īrmas = arm. Curt.].
    I.
    Lit.
    A.
    1.. What is fitted to the body for its protection, defensive armor, as the shield, coat of mail, helmet, etc.:

    tot milia armorum, detracta corporibus hostium,

    Liv. 45, 39:

    induere arma,

    id. 30, 31:

    arma his imperata, galea, clipeum, ocreae, lorica, omnia ex aere,

    id. 1, 43:

    pictis et auro caelatis refulgens armis,

    id. 7, 10. —
    2.
    Specifically, a shield:

    at Lausum socii exanimem super arma ferebant,

    on a shield, Verg. A. 10, 841:

    caelestia arma, quae ancilia appellantur,

    Liv. 1, 20 (v. ancile); id. 8, 30; 1, 37; cf. Verg. A. 1, 119 Heyne; Tac. G. 11 Rup.; Plin. Ep. 5, 6, 43:

    Aeneas se collegit in arma,

    gathered himself under his shield, Verg. A. 12, 491.—Hence, in a more extended sense,
    B.
    Implements of war, arms, both of defence and offence (but of the latter only those which are used in close contest, such as the sword, axe, club; in distinction from tela, which are used in contest at a distance; hence, arma and tela are often contrasted; v. the foll., and cf. Bremi and Dähne ad Nep. Dat. 11, 3): arma rigent, horrescunt tela, Enn. ap. Macr. S. 6, 4; id. ap. Non. p. 469, 26:

    arma alia ad tegendum, alia ad nocendum,

    Cic. Caec. 21:

    armis condicione positis aut defetigatione abjectis aut victoriā detractis,

    id. Fam. 6, 2:

    illum dicis cum armis aureis, Quoius etc.,

    Plaut. Mil. 1, 1, 16:

    ibi Simul rem et gloriam armis belli repperi,

    Ter. Heaut. 1, 1, 60:

    arma antiqua manus, ungues dentesque fuerunt Et lapides, et item, silvarum fragmina, ramei,

    Lucr. 5, 1283; so,

    Mutum et turpe pecus (i. e. primeval man), glandem et cubilia propter Unguibus et pugnis, dein fustibus, atque ita porro Pugnabant armis, quae post fabricaverat usus,

    Hor. S. 1, 3, 100 sqq.:

    capere,

    Cic. Rosc. Am. 53, 153; id. Phil. 4, 3, 7; id. Rab. Perd. 6 and 7:

    sumere,

    id. Planc. 36, 88 Wund.; id. Tusc. 2, 24, 58; Vulg. Gen. 27, 3; ib. 3 Reg. 22, 30:

    accipere, ib. Judith, 14, 2: adprehendere,

    ib. Psa. 34, 2:

    resumere,

    Suet. Calig. 48:

    aptare,

    Liv. 5, 49:

    induere,

    id. 30, 31; Ov. M. 14, 798; id. F. 1, 521; Verg. A. 11, 83; Luc. 1, 126:

    accingi armis,

    Verg. A. 6, 184, and Vulg. Jud. 18, 11:

    armis instructus,

    ib. Deut. 1, 41; ib. 1 Par. 12, 13:

    concitare ad arma,

    Caes. B. G. 7, 42:

    descendere ad arma,

    id. ib. 7, 33:

    vocare ad arma,

    Cic. Rab. Perd. 7, 21:

    vocare in arma,

    Verg. A. 9, 22:

    ferre contra aliquem,

    Vell. 2, 56:

    decernere armis,

    Cic. Att. 7, 3:

    armis cum hoste certare,

    id. Off. 3, 22, 87; so,

    saevis armis,

    Verg. A. 12, 890:

    dimicare armis cum aliquo,

    Nep. Milt. 1, 2:

    esse in armis,

    Caes. B. G. 1, 49; Suet. Caes. 69:

    ponere, abicere,

    Cic. Fam. 6, 2:

    relinquere,

    Liv. 2, 10:

    tradere,

    Nep. Ham. 1, 5; Suet. Vit. 10:

    amittere,

    Verg. A. 1, 474:

    proicere,

    Vulg. 1 Macc. 5, 43;

    7, 44: deripere militibus,

    Hor. C. 3, 5, 19:

    dirimere,

    Luc. 1, 104 et saep.—Hence, arma virosque, per arma, per viros, etc., Liv. 8, 25; 8, 30 al.; v. Burm. ad Verg. A. 1, 1, and cf. Liv. 9, 24:

    tela et arma: armorum atque telorum portationes,

    Sall. C. 42, 2; Liv. 1, 25; Col. 12, 3; Tac. G. 29 and 33:

    armis et castris, prov. (like remis velisque, viris equisque),

    with vigor, with might and main, Cic. Off. 2, 24, 84.—
    II.
    Trop., means of protection, defence, weapons:

    tenere semper arma (sc. eloquentiae), quibus vel tectus ipse esse possis, vel, etc.,

    Cic. de Or. 1, 8, 32:

    prudentiae,

    id. ib. 1, 38, 172:

    senectutis,

    id. Lael. 4. 9:

    tectus Vulcaniis armis, id est fortitudine,

    id. Tusc. 2, 14, 33:

    eloquentiae,

    Quint. 5, 12, 21:

    facundiae,

    id. 2, 16, 10:

    justitiae,

    Vulg. Rom. 6, 13; ib. 2 Cor. 6, 7:

    arma lucis,

    ib. Rom. 13, 12:

    horriferum contra Borean ovis arma ministret, i. e. lanas,

    Ov. M. 15, 471:

    haec mihi Stertinius arma (i. e. praecepta) dedit,

    Hor. S. 2, 3, 297; cf. id. Ep. 1, 16, 67:

    arma militiae nostrae non carnalia sunt,

    Vulg. 2 Cor. 10, 4.
    a.
    War (once in opp. to pax, v. infra):

    silent leges inter arma,

    Cic. Mil. 4, 10; id. Att. 7, 3, 5:

    arma civilia,

    civil war, id. Fam. 2, 16, and Tac. A. 1, 9:

    civilia arma,

    id. Agr. 16; id. G. 37 (otherwise, bella civilia, Cic. Off. 1, 25, 86, and Tac. Agr. 13):

    ab externis armis otium erat,

    Liv. 3, 14; 9, 1; 3, 69 Drak.; 9, 32; 42, 2; Tac. H. 2, 1 al.:

    a Rubro Mari arma conatus sit inferre Italiae,

    Nep. Hann. 2, 1 (for which more freq. bellum inferre alicui, v. infero):

    ad horrida promptior arma,

    Ov. M. 1, 126:

    qui fera nuntiet arma,

    id. ib. 5, 4;

    14, 479: compositis venerantur armis,

    Hor. C. 4, 14, 52. So the beginning of the Æneid: Arma virumque cano; cf. Hor. Ep. 1, 19, 7:

    melius visum Gallos novam gentem pace potius cognosci quam armis,

    Liv. 5, 35 fin.; cf.:

    cedant arma togae,

    Cic. Off. 1, 22, 76.—Also for battle, contest:

    in arma feror,

    Verg. A. 2, 337; so id. ib. 2, 655.—
    b.
    (Abstr. for concr.) The warriors themselves, soldiers, troops:

    nulla usquam apparuerunt arma,

    Liv. 41, 12:

    nostro supplicio liberemus Romana arma, i. e. Romanum exercitum,

    id. 9, 9; 21, 26:

    Hispanias armis non ita redundare,

    Tac. H. 2, 32:

    expertem frustra belli et neutra arma secutum,

    neither party, Ov. M. 5, 91: auxiliaria arma, auxiliaries, auxiliary troops = auxiliares (v. auxiliaris, I.), id. ib. 6, 424; cf. id. ib. 14, 528.—
    III.
    Transf., poet. (like hoplon and entea in Gr.), implements, instruments, tools, utensils, in gen. Of implements for grinding and baking:

    Cerealia arma,

    the arms of Ceres, Verg. A. 1, 177 (cf. Hom. Od. 7, 232: entea daitos). —Of implements of agriculture, Ov. M. 11, 35:

    dicendum est, quae sint duris agrestibus arma, Quīs sine nec potuere seri nec surgere messes,

    Verg. G. 1, 160.—Of the equipments, tackle of a ship ( mast, sails, rudder, etc.):

    colligere arma jubet validisque incumbere remis,

    Verg. A. 5, 15; 6, 353.—Hence used by Ovid for wings:

    haec umeris arma parata suis, A. A. 2, 50 (cf. in the foll. verse: his patria est adeunda carinis).—And so of other instruments,

    Mart. 14, 36.

    Lewis & Short latin dictionary > arma

  • 11 ascisco

    a-scisco ( adsc-, Lachm., Baiter, Dietsch, Weissenb., K. and H., Halm in Tac.; asc-, Merk., Kayser, Rib., Halm in Nep.), īvi (in ante-class. and class. Lat. never ii), ītum, 3, v. a.
    I.
    A.. Lit., to take or receive a thing with knowledge (and approbation), to approve, receive as true:

    cum jussisset populus Romanus aliquid, si id ascivissent socii populi ac Latini, etc.,

    Cic. Balb. 8, 20:

    quas (leges) Latini voluerunt, asciverunt,

    id. ib. 8, 20, §

    21: quibus (scitis) adscitis susceptisque,

    id. Leg. 2, 5:

    tu vero ista ne adsciveris neve fueris commenticiis rebus assensus,

    id. Ac. 2, 40, 125:

    ne labar ad opinionem, et aliquid adsciscam et comprobem incognitum,

    id. ib. 2, 45, 138.—
    B.
    Of persons, to receive or admit one in some capacity ( as citizen, ally, son, etc.):

    dominos acrīs adsciscunt,

    Lucr. 5, 87; 6, 63:

    perficiam ut hunc A. Licinium non modo non segregandum, cum sit civis, a numero civium, verum etiam, si non esset, putetis asciscendum fuisse,

    Cic. Arch. 2 fin.; cf. id. Balb. 13:

    [aliā (civitate) ascitā],

    Nep. Att. 3, 1 Halm:

    Numam Pompilium... regem alienigenam sibi ipse populus adscivit eumque ad regnandum Romam Curibus adscivit,

    Cic. Rep. 2, 13:

    aliquem patronum,

    id. Pis. 11, 25:

    socios sibi ad id bellum Osismios, etc., adsciscunt,

    Caes. B. G. 3, 9, 10; so id. ib. 1, 5, 4:

    socius adscitus,

    Sall. C. 47, 1:

    aliquem ducem, Auct. B. Alex. 59, 2: qui non asciverit ultro Dardanium Aenean generumque acceperit urbi,

    Verg. A. 11, 471:

    gener inde provecto annis adscitus,

    Liv. 21, 2; so Tac. H. 1, 59:

    ascivit te filium non vitricus, sed princeps,

    Plin. Pan. 7, 4:

    tribuni centurionesque adsciscebantur,

    Tac. H. 2, 5 fin.:

    aliquem successorem,

    Suet. Tib. 23 fin. al.—In the histt. also with in (in civitatem, societatem, senatum, nomen, etc.):

    adsciti simul in civitatem et patres,

    Liv. 6, 40, 4:

    simul in civitatem Romanam et in familias patriciorum adscitus,

    Tac. A. 11, 24:

    aliquem in numerum patriciorum,

    id. ib. 11, 25:

    inter patricios,

    id. Agr. 9:

    Chauci in commilitium adsciti sunt,

    id. A. 1, 60:

    aliquem in penates suos,

    id. H. 1, 15:

    aliquem in nomen,

    id. A. 3, 30; Suet. Claud. 39:

    aliquem in bona et nomen,

    id. Galb. 17.—
    II.
    Transf., in gen., to take or receive a person to one's self; of things, to appropriate to one's self, adopt (diff. from adjungere and assumere, by the accessory idea of exertion and mediation, or of personal reflection; cf. Herz. ad Caes. B. G. 3, 9, 10; Sall. C. 24, 3).
    1.
    Of persons:

    nemo oppressus aere alieno fuit, quem non ad hoc incredibile sceleris foedus asciverit,

    Cic. Cat. 2, 4 fin.:

    exsulibus omnium civitatium ascitis, receptis latronibus, etc.,

    Hirt. B. G. 8, 30:

    eā tempestate plurimos cujusque generis homines adscivisse dicitur,

    Sall. C. 24, 3:

    Veientes re secundā elati voluntarios undique ad spem praedae adsciverunt,

    Liv. 4, 31, 3; Tac. H. 2, 8:

    in conscientiam facinoris pauci adsciti,

    id. ib. 1, 25.— Poet.: asciscere for asciscere se or ascisci, to join or unite one's self to one (cf.. Accingunt omnes operi, Verg. A. 2, 235):

    ascivere tuo comites sub numine divae centum omnes nemorum,

    Grat. Cyn. 16.—
    2.
    Of things: Quae neque terra sibi adscivit nec maxumus aether, which neither the earth appropriates to itself nor etc., Lucr. 5, 473: Jovisque numen Mulciberi adscivit manus, Att. ap. Cic. Tusc. 2, 10, 23:

    sibi oppidum asciscere,

    Cic. Verr. 2, 4, 10:

    Ceres et Libera... quarum sacra populus Romanus a Graecis ascita et accepta tantā religione tuetur, etc.,

    id. ib. 2, 5, 72; so id. Har Resp. 13, 27; Ov. M. 15, 625 Heins., where Merk. reads acciverit (cf. Web. ad Luc. 8, 831):

    peregrinos ritus,

    Liv. 1, 20:

    Spem si quam ascitis Aetolum habuistis in armis,

    Verg. A. 11, 308:

    opimum quoddam et tamquam adipatae dictionis genus,

    Cic. Or 8, 25: nova (verba) adsciscere, * Hor. Ep. 2, 2, 119:

    quod ipsa natura adsciscat et reprobet,

    Cic. Fin. 1, 7, 23 (B. and K., sciscat et probet):

    adsciscere aut probare amicitiam aut justitiam,

    id. ib. 3, 21, 70; id. Leg. 1, 11:

    illa, quae prima sunt adscita naturā,

    id. Fin. 3, 5, 17 (cf. Beier ad Cic. Off. 3, 3, 13, p. 203): hanc consuetudinem [p. 172] lubenter ascivimus, id. Brut. 57, 209. —
    3.
    Sibi, like arrogo, to assume or arrogate something to one's self (very rare):

    eos illius expertes esse prudentiae, quam sibi asciscerent,

    Cic. de Or. 1, 19, 87:

    eloquentiae laudem uni sibi,

    Tac. A. 14, 52; cf. Cic. Dom. 36, 95.—
    * B.
    To order, decree, or approve also or further, = etiam sciscere:

    alterum (genus sacerdotum) quod interpretetur fatidicorum et vatium ecfata incognita, quae eorum senatus populusque adsciverit,

    Cic. Leg. 2, 8, ubi v. Moser.— ascītus, P. a. (opp. nativus, innatus, insitus), derived, assumed, foreign:

    in eo nativum quemdam leporem esse, non ascitum,

    Nep. Att. 4, 1 Halm:

    proles,

    Stat. S. 1, 1, 23;

    genitos esse vos mihi, non ascitos milites credite,

    Curt. 10, 3, 6:

    nec petit ascitas dapes,

    Ov. F. 6, 172.

    Lewis & Short latin dictionary > ascisco

  • 12 caducum

    cădūcus, a, um, adj. [cado].
    I.
    That falls or has fallen, falling, fallen (mostly poet.): bacae glandesque caducae, * Lucr. 5, 1362; cf. Dig. 50, 16, 30:

    glans caduca est, quae ex arbore cecidit: oleae,

    Cato, R. R. 23, 2:

    spica,

    that fell in mowing, Varr. R. R. 2, 2, 12:

    aqua,

    id. ib. 3, 5, 2:

    aquae,

    Ov. P. 2, 7, 39:

    frondes,

    Verg. G. 1, 368:

    frons,

    Ov. M. 7, 840; id. Tr. 3, 1, 45:

    folia,

    id. Am. 2, 16, 45:

    lacrimae,

    id. M. 6, 396:

    poma,

    Prop. 2, 32, 40:

    oliva,

    Col. 12, 52, 22:

    fulmen,

    Hor. C. 3, 4, 44:

    te, triste lignum, te caducum In domini caput immerentis,

    id. ib. 2, 13, 11; cf.

    ligna,

    Varr. L. L. 6, § 66 Müll.:

    tela,

    Prop. 4 (5), 2, 53:

    moro coma nigrior caduco,

    Mart. 8, 64, 7.—
    B.
    Caduca auspicia dicunt cum aliquid in templo excidit, veluti virga e manu, Paul. ex Fest. p. 64, 9 Müll.—
    2.
    Caduci bello, that have fallen in war, slain in battle:

    bello caduci Dardanidae,

    Verg. A. 6, 481.—
    3.
    In gen., devoted to death, destined to die:

    juvenis,

    Verg. A. 10, 622.—
    II.
    Inclined to fall, that easily falls (rare):

    vitis, quae naturā caduca est et, nisi fulta sit, ad terram fertur,

    Cic. Sen. 15, 52; cf. id. ib. 2, 5. —Hence,
    2.
    Esp., in medic. lang.: homo, epileptic, Firm. Math. 3, 6, n. 8;

    Aemil. Mac. c. de Paeonia: equus,

    Veg. 1, 25, 2:

    asellus morbo detestabili caducus,

    App. M. 9, p. 236, 12:

    morbus,

    the falling sickness, epilepsy, App. Herb. 60; Aemil. Mac. c. Aristoloch.; Isid. Orig. 14, 7, 5.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., frail, fleeting, perishable, transitory, vain (class., esp. in prose):

    in eo, qui ex animo constet et corpus caducus et infirmus,

    Cic. N. D. 1, 35, 98:

    ignis,

    quickly extinguished, Sen. Q. N. 2, 23, 2:

    res humanae fragiles caducaeque,

    Cic. Lael. 27, 102: quis confidit semper sibi illud stabile et firmum permansurum, quod fragile et caducum sit, id. Fin. 2, 27, 86:

    nihil nisi mortale et caducum praeter animos,

    id. Rep. 6, 17, 17: alia omnia incerta sunt, caduca, mobilia;

    virtus est una altissimis defixa radicibus,

    id. Phil. 4, 5, 13; id. Lael. 6, 20; id. Dom. 58, 146:

    tituli,

    Plin. Pan. 55, 8:

    tempus,

    id. Ep. 3, 7, 14:

    labores,

    id. ib. 9, 3, 2:

    fama,

    Ov. P. 4, 8, 46:

    spes,

    vain, futile, id. M. 9, 597:

    preces,

    ineffectual, id. F. 1, 181:

    pars voti,

    id. Ib. 88.—
    2.
    Esp., in law, caduca bona were those possessions which did not fall to the heir mentioned in a will, because he was childless, but passed to other heirs (in default of such, to the exchequer); vacant, having no heir (cf. Hugo, Rechtsgesch. p. 760 sq.):

    quod quis sibi testamento relictum, ita ut jure civili capere possit, aliquă ex causă deinde non ceperit, caducum appellatur, veluti ceciderit ab eo, etc., Ulp. Lib. Regul. tit. 10: hereditates,

    Cic. Phil. 10, 5, 11; Cod. Th. 10, 10, 30 pr.; Dig. 22, 5, 9: portio, Gai Inst. 2, 206.—As subst.: cădūcum, i, n., property without an heir, an unowned eslate:

    legatum omne capis nec non et dulce caducum,

    Juv. 9, 88:

    caduca occupare,

    Just. 19, 3, 6: vindicare, Gal Inst. 2, 207.—
    b.
    Transf., of other things:

    nostra est omnis ista prudentiae doctrinaeque possessio, in quam homines, quasi caducam atque vacuam, abundantes otio, nobis occupatis, involaverunt,

    Cic. de Or. 3, 31, 122 (no comp. or sup.).—Hence, adv.: cădū-cĭter, precipitately, headlong: caduciter = praecipitanter;

    Varro: aquai caduciter ruentis,

    Non. p. 91, 1 sq.

    Lewis & Short latin dictionary > caducum

  • 13 caducus

    cădūcus, a, um, adj. [cado].
    I.
    That falls or has fallen, falling, fallen (mostly poet.): bacae glandesque caducae, * Lucr. 5, 1362; cf. Dig. 50, 16, 30:

    glans caduca est, quae ex arbore cecidit: oleae,

    Cato, R. R. 23, 2:

    spica,

    that fell in mowing, Varr. R. R. 2, 2, 12:

    aqua,

    id. ib. 3, 5, 2:

    aquae,

    Ov. P. 2, 7, 39:

    frondes,

    Verg. G. 1, 368:

    frons,

    Ov. M. 7, 840; id. Tr. 3, 1, 45:

    folia,

    id. Am. 2, 16, 45:

    lacrimae,

    id. M. 6, 396:

    poma,

    Prop. 2, 32, 40:

    oliva,

    Col. 12, 52, 22:

    fulmen,

    Hor. C. 3, 4, 44:

    te, triste lignum, te caducum In domini caput immerentis,

    id. ib. 2, 13, 11; cf.

    ligna,

    Varr. L. L. 6, § 66 Müll.:

    tela,

    Prop. 4 (5), 2, 53:

    moro coma nigrior caduco,

    Mart. 8, 64, 7.—
    B.
    Caduca auspicia dicunt cum aliquid in templo excidit, veluti virga e manu, Paul. ex Fest. p. 64, 9 Müll.—
    2.
    Caduci bello, that have fallen in war, slain in battle:

    bello caduci Dardanidae,

    Verg. A. 6, 481.—
    3.
    In gen., devoted to death, destined to die:

    juvenis,

    Verg. A. 10, 622.—
    II.
    Inclined to fall, that easily falls (rare):

    vitis, quae naturā caduca est et, nisi fulta sit, ad terram fertur,

    Cic. Sen. 15, 52; cf. id. ib. 2, 5. —Hence,
    2.
    Esp., in medic. lang.: homo, epileptic, Firm. Math. 3, 6, n. 8;

    Aemil. Mac. c. de Paeonia: equus,

    Veg. 1, 25, 2:

    asellus morbo detestabili caducus,

    App. M. 9, p. 236, 12:

    morbus,

    the falling sickness, epilepsy, App. Herb. 60; Aemil. Mac. c. Aristoloch.; Isid. Orig. 14, 7, 5.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., frail, fleeting, perishable, transitory, vain (class., esp. in prose):

    in eo, qui ex animo constet et corpus caducus et infirmus,

    Cic. N. D. 1, 35, 98:

    ignis,

    quickly extinguished, Sen. Q. N. 2, 23, 2:

    res humanae fragiles caducaeque,

    Cic. Lael. 27, 102: quis confidit semper sibi illud stabile et firmum permansurum, quod fragile et caducum sit, id. Fin. 2, 27, 86:

    nihil nisi mortale et caducum praeter animos,

    id. Rep. 6, 17, 17: alia omnia incerta sunt, caduca, mobilia;

    virtus est una altissimis defixa radicibus,

    id. Phil. 4, 5, 13; id. Lael. 6, 20; id. Dom. 58, 146:

    tituli,

    Plin. Pan. 55, 8:

    tempus,

    id. Ep. 3, 7, 14:

    labores,

    id. ib. 9, 3, 2:

    fama,

    Ov. P. 4, 8, 46:

    spes,

    vain, futile, id. M. 9, 597:

    preces,

    ineffectual, id. F. 1, 181:

    pars voti,

    id. Ib. 88.—
    2.
    Esp., in law, caduca bona were those possessions which did not fall to the heir mentioned in a will, because he was childless, but passed to other heirs (in default of such, to the exchequer); vacant, having no heir (cf. Hugo, Rechtsgesch. p. 760 sq.):

    quod quis sibi testamento relictum, ita ut jure civili capere possit, aliquă ex causă deinde non ceperit, caducum appellatur, veluti ceciderit ab eo, etc., Ulp. Lib. Regul. tit. 10: hereditates,

    Cic. Phil. 10, 5, 11; Cod. Th. 10, 10, 30 pr.; Dig. 22, 5, 9: portio, Gai Inst. 2, 206.—As subst.: cădūcum, i, n., property without an heir, an unowned eslate:

    legatum omne capis nec non et dulce caducum,

    Juv. 9, 88:

    caduca occupare,

    Just. 19, 3, 6: vindicare, Gal Inst. 2, 207.—
    b.
    Transf., of other things:

    nostra est omnis ista prudentiae doctrinaeque possessio, in quam homines, quasi caducam atque vacuam, abundantes otio, nobis occupatis, involaverunt,

    Cic. de Or. 3, 31, 122 (no comp. or sup.).—Hence, adv.: cădū-cĭter, precipitately, headlong: caduciter = praecipitanter;

    Varro: aquai caduciter ruentis,

    Non. p. 91, 1 sq.

    Lewis & Short latin dictionary > caducus

  • 14 circumspectio

    circumspectĭo, ōnis, f. [circumspicio].
    * I.
    Prop., a looking on all sides, a looking about:

    singulorum, sibi horizontem facit,

    Macr. Somn. Scip. 1, 15, 17.—
    II.
    Trop., foresight, circumspection, caution (v. circumspicio, I. B.):

    circumspectio et accurata consideratio,

    Cic. Ac. 2, 11, 35;

    Fragm. Val. § 35: prudentiae insunt ratio, intellectus, circumspectio,

    Macr. Somn. Scip. 1, 8, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > circumspectio

  • 15 circumvestio

    circum-vestĭo, īre, v. a.
    I.
    To clothe or cover over (very rare):

    arborem,

    Plin. 17, 23, 35, § 208.—In a figure:

    aliquem amictu prudentiae,

    Ambros. Virg. 12, 48.—
    * II.
    Poet., of one who uses language to conceal his thoughts: se circumvestire dictis, to wrap himself up in words, Poët. ap. Cic. de Or. 3, 39, 158 (Trag. Rel. inc. v. 113 Rib.).

    Lewis & Short latin dictionary > circumvestio

  • 16 compartior

    com-partĭor, īri, v. dep., to divide something with one, to share:

    MVNERA CVM ALIQVO,

    Inscr. Orell. 4040:

    intellectum prudentiae sapientia compartietur,

    Vulg. Ecclus. 1, 24.— Pass.:

    compartiri altario,

    to be made partaker of, Aug. 2 Serm. Dom. 54.

    Lewis & Short latin dictionary > compartior

  • 17 diffido

    dif-fīdo, fīsus (post-class. perf. diffidi), 3, v. n., to distrust; to be diffident or distrustful, to despair (freq. and class.).
    (α).
    With dat. (so most freq.):

    eum potius (corrupisse), qui sibi aliqua ratione diffideret, quam eum, qui omni ratione confideret,

    Cic. Clu. 23, 63:

    sibi,

    Plaut. Rud. prol. 82; Cic. Prov. Cons. 16, 38:

    memoriae alicujus,

    id. Part. Or. 17, 59:

    sibi patriaeque,

    Sall. C. 31, 3:

    suis rebus,

    Caes. B. G. 5, 41, 5:

    veteri exercitui,

    Sall. J. 52, 6; 32, 5; 46, 1;

    75, 1: suae atque omnium saluti,

    Caes. B. G. 6, 38, 2:

    summae rei,

    id. B. C. 3, 94 fin.:

    perpetuitati bonorum,

    Cic. Fin. 2, 27, 86:

    ingenio meo,

    id. Mur. 30, 63:

    huic sententiae,

    id. Tusc. 5, 1, 3: prudentiae tuae, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 6:

    rei publicae,

    Cic. Fam. 5, 13, 3:

    illis (viris),

    Ov. H. 10, 97:

    caelestibus monitis,

    id. M. 1, 397 et saep.— Pass. impers.:

    cur M. Valerio non diffideretur,

    Liv. 24, 8; so Tac. A. 15, 4.—
    (β).
    With a dependent clause:

    antiquissimi invenire se posse, quod cuperent, diffisi sint,

    Cic. Ac. 2, 3; id. Quint. 24, 77; id. Or. 1, 3; 28, 97; Caes. B. G. 6, 36; Quint. 10, 1, 126 al.; cf.:

    quos diffidas sanos facere, facies,

    Cato R. R. 157, 13:

    quem manu superare posse diffiderent,

    Nep. Alcib. 10, 4.—
    * (γ).
    With ne:

    ne terras aeterna teneret,

    Lucr. 5, 980.—
    (δ).
    Rarely with abl. (after the analogy of fido and confido):

    diffisus occasione,

    Suet. Caes. 3 Burm. and Oud.; so,

    paucitate suorum,

    Front. Strat. 1, 8, 5 Oud.:

    paucitate cohortium (al. paucitati),

    Tac. H. 2, 23:

    potestate,

    Lact. 5, 20 (also Caes. B. C. 1, 12, 2, several good MSS. have voluntate; and id. ib. 3, 97, 2: eo loco, v. Oud. on the former pass.).—
    (ε).
    Absol.:

    (facis) ex confidente actutum diffidentem denuo,

    Plaut. Merc. 5, 2, 15:

    jacet, diffidit, abjecit hastas,

    Cic. Mur. 21, 45:

    ita graviter aeger, ut omnes medici diffiderent. id, Div. 1, 25, 53: de Othone, diffido,

    id. Att. 12, 43, 2 al. —Hence, diffīdens, entis, P. a., without self-confidence, diffident, anxious, Suet. Claud. 35; id. Tib. 65. — Adv.: diffīdenter, without self-confidence, diffidently (very rare): timide et diffidenter attingere aliquid, * Cic. Clu. 1, 1:

    agere,

    Liv. 32, 21, 8:

    incedere,

    Amm. 26, 7, 13.— Comp.:

    timidius ac diffidentius bella ingredi,

    Just. 38, 7, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > diffido

  • 18 documentum

    dŏcŭmentum, i (dŏcŭmen, Lucr. 6, 392;

    and dŏcĭmen,

    Ter. Maur. p. 2425 P.), n. [doceo:

    documenta quae exempla docendi causa dicuntur,

    Varr. L. L. 6, § 62 Müll.], a lesson, example (either for instruction or warning); a pattern, warning; a proof, instance, specimen, etc. (class.).
    (α).
    With gen.:

    P. Rutilius documentum fuit hominibus nostris virtutis, antiquitatis, prudentiae,

    Cic. Rab. Post. 10, 27; cf. Suet. Aug. 51:

    humanorum casuum,

    Liv. 45, 40, [p. 606] 6:

    periculi,

    id. 1, 52, 4:

    fidei dare,

    id. 22, 39:

    eloquentiae dare, 45, 37: patientiae dare,

    Tac. Agr. 2; cf. id. H. 4, 60:

    judicii mei,

    id. ib. 1, 15:

    cavendae similis injuriae,

    Liv. 3, 50:

    sui dare,

    id. 32, 7; Curt. 7, 11, 5:

    multa egregii principis dare,

    Suet. Galb. 14; cf. Vell. 2, 42:

    quarum rerum maxuma documenta haec habeo quod, etc.,

    Sall. C. 9, 4:

    omnis exempli, Liv. praef. § 10: esse documentum adversus aliquid,

    id. 9, 46, 8:

    satis ego documenti in omnes casus sum,

    id. 30, 30, 16:

    alicujus rei esse documento,

    Quint. 7, 1, 2.—
    (β).
    With a rel. or interrog. clause:

    dederas enim, quam contemneres populares insanias, jam inde ab adolescentia documenta maxima,

    Cic. Mil. 8 fin.:

    documentum capere, quid esset victis extimescendum,

    id. Phil. 11, 2, 5:

    habeat me ipsum sibi documento, quae vitae via facillime viros bonos ad honorem perducat,

    id. Agr. 1, 9 fin.:

    quantum in bello fortuna posset, esse documento,

    Caes. B. C. 3, 10, 6; Liv. 45, 44:

    se documento futurum utrum... an, etc.,

    id. 3, 56 fin.; cf. Tac. A. 13, 6 fin.:

    haud sane, cur ad majora tibi fidamus, documenti quicquam dedisti,

    Liv. 24, 8.—With acc. and inf.:

    ut (Cato) esset hominibus documento, ea quoque percipi posse, etc.,

    Quint. 12, 11, 23.—
    (γ).
    With ne or ut:

    illis documentum dabo, ne, etc.,

    Plaut. Capt. 3, 5, 94; so,

    documentum esse, ne,

    Liv. 21, 19, 10; * Hor. S. 1, 4, 110:

    documento esse, ne,

    Liv. 7, 6, 11:

    ceteris, ut parcius instarent, fuere documentum,

    Curt. 8, 14, 14.—
    (δ).
    Absol.:

    singulis effossis oculis domum remittit, ut sint reliquis documento,

    Caes. B. G. 7, 4 fin.; Liv. 5, 51; 24, 8 fin.; Quint. 6, 3, 10; 11, 3, 4 al.:

    infidus socius... ad Fabiorum Pyrrhive proditorem tertium transfugis documentum esset,

    Liv. 24, 45, 3:

    aequitate deum erga bona malaque documenta,

    Tac. A. 16, 33.

    Lewis & Short latin dictionary > documentum

  • 19 flexus

    1.
    flexus, a, um, Part. and P. a., from flecto.
    2.
    flexus, ūs, m. [flecto], a bending, turning, winding (class.; in sing. and plur.).
    I.
    Lit.:

    aures duros et quasi corneolos habent introitus, multisque cum flexibus,

    Cic. N. D. 2, 57, 144; cf. Quint. 6, 13, 9:

    ut qui cursu parum valent, flexu eludunt,

    id. 9, 2, 78:

    cum venissem ad pontem, in quo flexus est ad iter Arpinas,

    Cic. Att. 16, 13, a, 1; cf.:

    in aliquo flexu viae,

    Liv. 22, 12, 7:

    implicatae flexibus vallium viae,

    id. 32, 4, 4:

    Rhenus modico flexu in occidentem versus,

    Tac. G. 1:

    flexu Armeniam petivit,

    id. A. 12, 12:

    alio flexu reduci ad viam,

    Quint. 2, 17, 29:

    (quo pacto sol) Brumales adeat flexus,

    Lucr. 5, 616:

    brumales,

    id. 5, 640:

    metae,

    the turn round the goal, Pers. 3, 63:

    labyrinthei,

    the mazes, Cat. 64, 114:

    capilli dociles et centum flexibus apti,

    Ov. Am. 1, 14, 13: in litore flexus Mecybernaeus, the bay or gulf, Mela, 2, 3 init.; cf. id. 3, 1.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., a turning, transition into another state, political change:

    id enim est caput civilis prudentiae, videre itinera flexusque rerum publicarum,

    Cic. Rep. 2, 25, 46:

    in hoc flexu quasi aetatis fama adolescentis paululum haesit ad metas (the figure taken from the turning of the racers on reaching the goal),

    id. Cael. 31, 75; cf.:

    si infinitus forensium rerum labor decursu honorum et jam aetatis flexu constitisset, i. e. senectus,

    id. de Or. 1, 1, 1:

    flexu auctumni (= post medium tempus auctumni, trop. from turning the meta in the Circus),

    Tac. H. 5, 23; v. Orell. ad h. 1.—
    B.
    In partic. (post-Aug.).
    1.
    An artful turning, winding, shifting:

    inde recta fere est actio, hinc mille flexus et artes desiderantur,

    Quint. 5, 13, 2:

    qui haec recta tantum, et in nullos flexus recedentia tractaverit,

    id. 10, 5, 12. —
    2.
    Of the voice, inflection, modulation, variation:

    citharoedi simul et sono vocis et plurimis flexibus serviunt,

    Quint. 1, 12, 3:

    quid quoque flexu dicendum,

    id. 1, 8, 1:

    qui flexus deceat miserationem,

    id. 1, 11, 12; 1, 8, 3.—
    3.
    In gram., inflection, variation, derivation (in Varro flexura, v. h. v.): quid vero? quae tota positionis ejusdem in diversos flexus eunt? cum Alba faciat Albanos et Albenses;

    volo, volui et volavi,

    Quint. 1, 6, 15.

    Lewis & Short latin dictionary > flexus

  • 20 fortitudo

    fortĭtūdo, ĭnis, f. [fortis], strength.
    I.
    Physically (very rare).
    A.
    In gen.: haec feminalia de bysso retorta ob fortitudinem solent contexi, firmness, durability, Hier. Ep. 64, 10:

    galeae,

    Jul. Val. Rer. Gest. Al. 2, 25; cf.

    vini,

    Macr. S. 7, 6, 17.—
    B.
    Bodily strength in men and animals:

    hircorum,

    Phaedr. 4, 16, 6:

    corporis,

    Macr. S. 7, 9, 5:

    nervorum,

    id. ib. 7, 11, 8.— Absol. (opp. imbecillitas), Lact. 2, 2, 28; 2, 2, 67. —Far more freq. and class.,
    II.
    Mentally, firmness, manliness shown in enduring or undertaking hardship; fortitude, resolution, bravery, courage, intrepidity (cf. virtus):

    fortitudo est considerata periculorum susceptio et laborum perpessio,

    Cic. Inv. 2, 54, 163:

    fortitudo est, inquit (Chrysippus), scientia rerum perferendarum vel affectio animi in patiendo ac perferendo summae legi parens sine timore,

    id. Tusc. 4, 24, 53; cf.:

    fortitudo est animi affectio, cum in adeundo periculo et in labore ac dolore patiens, tum procul ab omni metu,

    id. ib. 5, 14, 41:

    quae (fortitudo) est dolorum laborumque contemptio... Fortitudinem quoque aliquo modo expediunt, cum tradunt rationem neglegendae mortis, perpetiendi doloris,

    id. Off. 3, 33, 117:

    fortitudo est rerum magnarum appetitio et rerum humilium contemptio et laboris cum utilitatis ratione perpessio,

    Auct. Her. 3, 2, 3; cf. ib. 4, 25, 35:

    probe definitur a Stoicis fortitudo, cum eam virtutem esse dicunt propugnantem pro aequitate,

    Cic. Off. 1, 19, 62 sq.:

    magnitudinis animi et fortitudinis est, nihil extimescere, omnia humana despicere, nihil quod homini accidere possit intolerandum putare,

    id. ib. 3, 27, 100:

    unde in laboribus et periculis fortitudo?

    id. Rep. 1, 2:

    illae sunt solae virtutes imperatoriae, labor in negotiis, fortitudo in periculis, industria in agendo, etc.,

    id. de Imp. Pomp. 11, 29:

    hoc sentire prudentiae est: facere fortitudinis,

    id. Sest. 40, 86: pro multitudine hominum et pro gloria belli atque fortitudinis, angustos se fines habere arbitrabantur (Helvetii), * Caes. B. G. 1, 2 fin.:

    fortitudinem Gallorum Germanorumque miramur,

    Quint. 8, 4, 20:

    malarum rerum audacia fortitudo vocatur,

    Sall. C. 52, 11.—In plur.: sunt igitur domesticae fortitudines non inferiores militaribus, proofs of valor, i. e. valiant decds, Cic. Off. 1, 2 fin.; Vitr. 10, 22.

    Lewis & Short latin dictionary > fortitudo

См. также в других словарях:

  • Juristin — Als Juristen (von lateinisch iura = die Rechte; Einzahl ius) bezeichnet man Akademiker, die ein Studium der Rechtswissenschaft abgeschlossen haben. Die Bezeichnung “Jurist” ist nicht durch § 132a StGB geschützt. Inhaltsverzeichnis 1 Deutschland 1 …   Deutsch Wikipedia

  • MARGARITA — I. MARGARITA Austriaca seu Falandrica, filia unrta Maximiliani I. IMperatoris ex Maria Burgundica, soror Philippi I. Hispaniae Regis. Mortuâ, equi lapsu, matre, in Galliam missa est, ut in aula Ludovici X. educaretur, mox Delphino desponsata, at… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • O antiphon — The Annunciation The O Antiphons are Magnificat antiphons used at Vespers of the last seven days of Advent in various liturgical Christian traditions. Each antiphon is a name of Christ, one of his attributes mentioned in Scripture. They are:… …   Wikipedia

  • Cand — Der studentische Grad bzw. die lateinische studentische Selbstbezeichnung wird an vielen Hochschulen traditionell in der hochschulinternen Kommunikation genutzt. Er enthält den Grad (die Stufe) des Studienfortschritts (stud. oder cand.) und das… …   Deutsch Wikipedia

  • Cand. — Der studentische Grad bzw. die lateinische studentische Selbstbezeichnung wird an vielen Hochschulen traditionell in der hochschulinternen Kommunikation genutzt. Er enthält den Grad (die Stufe) des Studienfortschritts (stud. oder cand.) und das… …   Deutsch Wikipedia

  • Caspar Heinrich Horn — (* 5. Februar 1657 in Freiberg; † 6. Februar 1718 in Wittenberg) war ein deutscher Jurist und Rechtswissenschaftler. Leben Geboren als Sohn des Freiberger Ratsherrn Gottfried Horn und dessen Frau Catharina Elisabeth (geb. Drezschner), besuchte er …   Deutsch Wikipedia

  • Deyling — Salomo Deyling (* 14. September 1677 in Weida; † 5. August 1755 in Leipzig) war ein deutscher evangelischer Theologe. Leben Geboren als Sohn eines Bierbrauers, besuchte er die Schule in Lengefeld und das Gymnasium in Zwickau. Er immatrikulierte… …   Deutsch Wikipedia

  • Eustasius Friedrich Schütze — Christian Fritzsch: Eustasius Friedrich Schütze. Kupferstich, 18. Jahrhundert Eustasius Friedrich Schütze (* 3. April oder 13. April 1688 in Hayn; † 19. März 1758 in Altona) war ein deutscher evangelischer Theologe. Leben Der …   Deutsch Wikipedia

  • Fachrichtung — Der studentische Grad bzw. die lateinische studentische Selbstbezeichnung wird an vielen Hochschulen traditionell in der hochschulinternen Kommunikation genutzt. Er enthält den Grad (die Stufe) des Studienfortschritts (stud. oder cand.) und das… …   Deutsch Wikipedia

  • Jacob Gabriel Wolff — (auch: Jakob Gabriel Wolf; * um 1683/84 in Greifswald; † 6. August 1754 in Halle (Saale)) war ein deutscher Rechtswissenschaftler und Kirchenlieddichter. Leben Jacob Gabriel Wolff war Sohn des weitgeachteten Pädagogen Jakob Wolf (1654–1728) und… …   Deutsch Wikipedia

  • Joachim Samuel Weickmann — (auch: Weikhmann, Weickhmann; (* 18. April 1712 oder 1. Mai 1714 in Danzig; † 18. Oktober 1774 in Wittenberg) war ein deutscher evangelischer Theologe. Inhaltsverzeichnis 1 Leben 2 Werkauswahl 2.1 Herausgebersch …   Deutsch Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»